Qua bài viết sau đây, hãy cùng Aloha Academy tìm hiểu xem phơi sáng là gì cũng như các kiểu phơi sáng trong nhiếp ảnh nhé!
Phơi sáng là gì?
Phơi sáng, hoặc exposure trong tiếng Anh, là một khái niệm cơ bản nhưng vô cùng quan trọng trong nhiếp ảnh. Phơi sáng liên quan đến lượng ánh sáng mà cảm biến hoặc bộ phim trong máy ảnh nhận được khi bạn nhấn nút chụp. Việc điều chỉnh phơi sáng đúng mức độ không chỉ ảnh hưởng đến độ sáng của bức ảnh, mà còn ảnh hưởng đến cân bằng màu sắc, độ tương phản và thậm chí là cả sự hiệu quả trong việc truyền đạt cảm xúc, thông điệp mà nhiếp ảnh gia muốn gửi đến người xem.
Khi nói về phơi sáng, chúng ta thường nghĩ đến ba yếu tố chính: tốc độ mở của màn trập (shutter speed), khẩu độ (aperture), và độ nhạy ISO. Ba yếu tố này hoạt động cùng nhau để tạo ra một bức ảnh với độ sâu trường ảnh (depth of field) và độ sáng phù hợp.
Tốc độ mở của màn trập đo lường thời gian mà màn trập mở ra để cho ánh sáng đi vào máy ảnh. Tốc độ mở cao hơn sẽ làm cho màn trập mở và đóng nhanh chóng, làm giảm lượng ánh sáng đi vào và tạo ra bức ảnh tối. Trái lại, tốc độ mở thấp hơn sẽ làm cho màn trập mở lâu hơn, cho phép nhiều ánh sáng đi vào hơn và tạo ra bức ảnh sáng hơn.
Khẩu độ, hay đôi khi gọi là ống kính, điều chỉnh lượng ánh sáng mà máy ảnh nhận được bằng cách mở hoặc đóng cánh lục giác ở phía trước của ống kính. Một khẩu độ lớn hơn (một con số nhỏ hơn, ví dụ f/2.8) cho phép nhiều ánh sáng đi vào máy ảnh và tạo ra độ sâu trường hình ảnh hẹp, trong khi một khẩu độ nhỏ hơn (một con số lớn hơn, ví dụ f/16) làm giảm lượng ánh sáng và tạo ra độ sâu trường hình ảnh rộng.
Độ nhạy ISO đo lường độ nhạy của cảm biến ảnh hoặc bộ phim với ánh sáng. Một ISO cao hơn sẽ làm cho cảm biến hoặc bộ phim nhạy hơn với ánh sáng, nhưng đồng thời cũng tăng khả năng xuất hiện nhiễu (noise) trong bức ảnh.
Kết hợp ba yếu tố này một cách cân nhắc và phù hợp sẽ tạo ra một bức ảnh với phơi sáng chính xác và độ sâu trường hình ảnh mà bạn mong muốn. Việc hiểu rõ về phơi sáng cũng mở ra cơ hội cho nhiếp ảnh gia để thể hiện sự sáng tạo và cá nhân hóa trong từng bức ảnh.
Các kiểu phơi sáng trong nhiếp ảnh
Phơi sáng quá mức
Phơi sáng quá mức là gì? Phơi sáng quá mức, hoặc overexposure, là một vấn đề thường gặp trong nhiếp ảnh, đặc biệt là khi chụp ở những điều kiện ánh sáng mạnh mẽ như ánh sáng mặt trời trực tiếp hoặc ngược sáng. Khi cảm biến trên máy ảnh thu nhận quá nhiều ánh sáng, hậu quả là bức ảnh sẽ bị mất các chi tiết quan trọng và có xu hướng hiện hiệu ứng toả sáng không mong muốn.
Một trong những dấu hiệu chính của phơi sáng quá mức là việc các vùng ánh sáng trong bức ảnh bị mất chi tiết và trở nên quá sáng, gây ra sự mờ đục và mất độ tương phản. Điều này đặc biệt dễ nhận thấy khi chụp những cảnh có chênh lệch ánh sáng lớn giữa các vùng tối và sáng. Ví dụ, khi bạn chụp một bức ảnh chân dung ngoài trời trong ánh sáng mặt trời chói chang, các chi tiết trên khuôn mặt có thể bị mất đi hoàn toàn vì ánh sáng quá mạnh so với phần còn lại của bức ảnh.
Ngoài ra, việc lạm dụng kỹ thuật phơi sáng quá mức ở những hoàn cảnh không phù hợp cũng có thể gây ra hiện tượng chói lóa (flare) và các vùng sáng cháy (blown highlights), làm mất đi sự cân bằng màu sắc và độ tương phản của bức ảnh.
Đối với nhiếp ảnh gia, việc tránh phơi sáng quá mức là một trong những kỹ năng cơ bản nhưng quan trọng nhất. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc điều chỉnh các thiết lập như tốc độ mở của màn trập, khẩu độ và độ nhạy ISO để đảm bảo rằng ánh sáng được phân phối đồng đều và phù hợp với điều kiện cụ thể của từng bức ảnh.
Nếu phơi sáng quá mức đã xảy ra, có một số kỹ thuật sửa ảnh có thể được áp dụng để cứu vãn tình hình, như việc điều chỉnh độ sáng và độ tương phản trong quá trình xử lý hậu kỳ. Tuy nhiên, việc này thường chỉ mang lại kết quả tốt khi phơi sáng quá mức không quá nghiêm trọng.
Thiếu phơi sáng
Thiếu phơi sáng, hay còn được gọi là underexposure, là một kỹ thuật phơi sáng mà nhiếp ảnh gia sử dụng để giảm lượng ánh sáng thu được từ cảm biến ảnh dưới mức bình thường. Trong khi phơi sáng quá mức tạo ra những bức ảnh với ánh sáng quá mạnh và mất chi tiết, thì thiếu phơi sáng tạo ra những bức ảnh với ánh sáng yếu và màu sắc tối, gây ra cảm giác u tối và trống trải.
Khi chụp với kỹ thuật thiếu phơi sáng, cảm biến ảnh trong máy ảnh không nhận được đủ lượng ánh sáng cần thiết để tái tạo màu sắc và chi tiết một cách chính xác. Kết quả là bức ảnh sẽ thiên về màu tối và các chi tiết sẽ mất đi, trở nên khó nhìn và không rõ ràng. Điều này đặc biệt dễ nhận thấy trong các vùng tối của bức ảnh, nơi các chi tiết có thể bị mất hoàn toàn và chỉ còn lại là một sắc đen không hồn.
Mặc dù thiếu phơi sáng thường được xem là một lỗi trong nhiếp ảnh, nhưng thực tế, có những trường hợp mà việc sử dụng kỹ thuật này có thể mang lại hiệu ứng tạo cảm xúc hoặc tạo điểm nhấn cho bức ảnh. Chẳng hạn, trong nhiếp ảnh nghệ thuật, thiếu phơi sáng có thể được sử dụng để tạo ra những bức ảnh mang tính mộc mạc, u tối hoặc ma mị, tùy thuộc vào ý định và phong cách của nhiếp ảnh gia.
Tuy nhiên, việc kiểm soát và cân nhắc sử dụng kỹ thuật thiếu phơi sáng là vô cùng quan trọng. Việc lạm dụng có thể dẫn đến việc mất mát các chi tiết quan trọng và làm giảm chất lượng của bức ảnh. Do đó, nhiếp ảnh gia cần phải hiểu rõ về cách điều chỉnh các thiết lập như tốc độ mở của màn trập, khẩu độ và độ nhạy ISO để đạt được một kết quả phơi sáng phù hợp với ý định và ý tưởng sáng tạo của mình.
Phơi sáng lâu
Phơi sáng lâu, hay còn được gọi là long exposure, là một kỹ thuật phơi sáng trong nhiếp ảnh mà các nhiếp ảnh gia thường sử dụng để tạo ra những bức ảnh đặc biệt với những hiệu ứng động, mịn màng và phong phú về màu sắc. Kỹ thuật này đặc biệt phù hợp khi chụp ở điều kiện ánh sáng yếu, như ban đêm hoặc vào những buổi sáng sớm hoặc chiều tối.
Để thực hiện phơi sáng lâu, máy ảnh sẽ được cài đặt với tốc độ màn trập thấp, tức là màn trập mở trong một khoảng thời gian dài hơn so với bình thường, cho phép ánh sáng đi vào máy ảnh trong thời gian dài hơn. Kỹ thuật này tạo điều kiện cho cảm biến ảnh hoặc bộ phim thu được nhiều ánh sáng hơn, tạo ra bức ảnh có độ chi tiết cao và màu sắc phong phú.
Trong nhiếp ảnh cảnh đẹp, phơi sáng lâu thường được sử dụng để tái tạo lại cảnh vật với những dải sáng mượt mà như dòng sông mờ, những đám mây mịn màng hoặc những vệt sáng từ ánh đèn phố. Kỹ thuật này cũng rất phổ biến trong nhiếp ảnh kiến trúc và đô thị, nơi nó có thể tạo ra những bức ảnh đẹp mắt với các vệt ánh sáng hoặc các phong cảnh với ánh sáng phản chiếu từ các tòa nhà.
Tuy nhiên, một điều cần lưu ý khi sử dụng kỹ thuật phơi sáng lâu là vấn đề của rung lắc. Vì thời gian màn trập mở lâu hơn, bất kỳ chuyển động nhỏ nào của máy ảnh cũng có thể gây ra hiện tượng mờ hoặc nhòe trong bức ảnh. Do đó, việc sử dụng tripod là rất quan trọng để giữ cho máy ảnh ổn định trong suốt quá trình phơi sáng.
Ngoài ra, phơi sáng lâu cũng có thể được sử dụng để tạo ra các hiệu ứng đặc biệt như bức ảnh về đêm với những vệt sáng của xe ô tô hoặc các vòng sáng từ ngôi sao. Hiệu ứng này thường được tạo ra bằng cách di chuyển máy ảnh hoặc các nguồn ánh sáng trong suốt quá trình phơi sáng.
Phơi sáng kép
Phơi sáng kép, còn được biết đến là double exposure hoặc multiple exposure, là một kỹ thuật nhiếp ảnh độc đáo và sáng tạo. Kỹ thuật này đặc biệt phổ biến trong nhiếp ảnh nghệ thuật và tạo ra những bức ảnh độc đáo với sự kết hợp của hai hoặc nhiều hình ảnh khác nhau vào một bức ảnh duy nhất.
Trong phơi sáng kép, nhiếp ảnh gia sẽ chụp hai hoặc nhiều bức ảnh riêng biệt ở các điều kiện phơi sáng khác nhau, sau đó ghép chúng lại với nhau để tạo ra một bức ảnh mới. Khi sử dụng máy ảnh film truyền thống, việc phơi sáng kép được thực hiện bằng cách không cuốn bộ phim sau mỗi lần chụp, cho phép nhiều hình ảnh được ghi lên cùng một khung film. Trong khi đó, với máy ảnh kỹ thuật số, nhiếp ảnh gia có thể sử dụng tính năng phơi sáng kép trực tiếp trên máy ảnh hoặc sử dụng phần mềm chỉnh sửa ảnh để ghép các hình ảnh lại với nhau.
Kỹ thuật phơi sáng kép mở ra một cánh cửa sáng tạo cho nhiếp ảnh gia, cho phép họ kết hợp các yếu tố khác nhau như cảnh vật, chân dung, hoặc các yếu tố trừu tượng như màu sắc và hình thức. Bằng cách kết hợp các hình ảnh theo cách sáng tạo, nhiếp ảnh gia có thể tạo ra những tác phẩm mang tính nghệ thuật cao và sâu sắc, thể hiện ý tưởng và cảm xúc của họ một cách độc đáo.
Cùng với việc tạo ra những tác phẩm nghệ thuật, phơi sáng kép cũng có thể được sử dụng để tạo ra các hiệu ứng động, phức tạp hoặc pha trộn với nhau, tạo ra những bức ảnh độc đáo và thu hút sự chú ý của người xem. Kỹ thuật này cũng có thể được sử dụng để tạo ra các ảnh chân dung độc đáo hoặc để tái tạo lại các cảnh vật và sự kiện lịch sử.
Hy vọng rằng qua bài viết trên của Aloha Academy, bạn đã hiểu được phơi sáng là gì cũng như các kiểu phơi sáng trong nhiếp ảnh. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!
